Pakiet fit for 55 – czym jest?
14 lipca 2021 Unia Europejska ogłosiła pakiet “Fit for 55”, czyli “Gotowi na 55”. Jest to zestaw nowych przepisów klimatycznych. Pakiet odnosi się do 55 procent, czyli nowego celu przejściowego redukcji emisji w Unii Europejskiej na 2030 rok.
Gotowi na 55 to więc pakiet regulacji klimatycznych UE w ramach Europejskiego Zielonego Ładu zmierzających przede wszystkim do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w Europie o co najmniej 55% do 2030 względem poziomu z 1990 r. i osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku. Pakiet obejmuje zestaw propozycji w zakresie 13 powiązanych z sobą aktów legislacyjnych.
W skład „Fit for 55 wchodzi więc cały zestaw reform, dotyczących między innymi:
- reformy ETS (systemu handlu emisjami),
- Społecznego Funduszu Klimatycznego. Ma on służyć „zapewnieniu sprawiedliwej i nastawionej na włączenie społeczne transformacji klimatycznej”. Z funduszu będą korzystać gospodarstwa domowe w trudnej sytuacji, mikroprzedsiębiorstwa i użytkownicy transportu, których „szczególnie dotyka ubóstwo energetyczne i transportowe”;
- redukcji emisji w budownictwie (ocieplanie budynków, ogrzewanie, efektywność energetyczna),
- redukcji emisji w transporcie (silniki spalinowe),
- mechanizmu wyrównania cen na granicach zewnętrznych
- zalesiania.
Czym jest reforma ETS w ramach pakietu 55?
Unijny system handlu uprawnieniami do emisji (czyli EU ETS) to rynek emisji dwutlenku węgla dla energochłonnych sektorów przemysłu i sektora wytwarzania energii. Opiera się on na ustalonych limitach emisyjnych i na handlu uprawnieniami do emisji. Dla UE jest to swoiste narzędzie redukowania emisji. EU ETS powstał w 2005 r. i zredukował emisję w UE o 41%.
Pakiet fit dor 55 ma zreformować system EU ETS, m.in. w zakresie:
- objęcie systemem emisji z transportu morskiego
- szybsze redukowanie uprawnień do emisji i stopniowe wygaszanie bezpłatnych uprawnień dla niektórych sektorów
- wprowadzenie poprzez system EU ETS mechanizmu kompensacji i redukcji CO₂ dla lotnictwa międzynarodowego (CORSIA)
- wzrost finansowania funduszu modernizacyjnego i funduszu innowacyjnego
- zmianę rezerwy stabilności rynkowej.
Jakie jest znaczenie pakietu fit for 55 dla rynku transportowego?
Pakiet przewiduje stosunkowo drastyczne ograniczenie emisji gazów cieplarnianych z transportu lądowego do 2030 roku. Wszystko dlatego, że transport odpowiadał za jedną czwartą emisji CO2 w UE w 2019 roku i był jedynym sektorem, w którym emisje wzrosły w ciągu ostatnich 30 lat – o ponad 30 proc. Z założenia pakietu emisje z nowych aut osobowych i dostawczych mają spaść o 55 proc. do 2030 roku i 100 proc. do 2035. Co to oznacza w praktyce? Po 2035 roku nie kupimy nowego auta spalinowego. Mają je zastąpić pojazdy elektryczne i napędzane wodorem.
Inne najważniejsze i kluczowe założenia pakietu 55 to:
- objęcie nowych sektorów gospodarki uprawnieniami do emisji,
- cło węglowe na granicy UE, które ma wzmocnić konkurencyjność unijnej gospodarki względem państw bez polityki klimatycznej,
- wyższe cele OZE w UE
- bardziej surowe normy emisyjne dla wspomnianego sektora transportu lądowego.
Czym jest graniczny podatek węglowy w ramach Pakiet for 55?
Graniczny podatek węglowy (CBAM) – to mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO₂) ma zapobiec sytuacji, w której działania redukcyjne UE będą niweczone przez wzrost emisji poza jej granicami w wyniku przeniesienia produkcji poza UE (gdzie polityki przeciwdziałania zmianie klimatu są mniej ambitne niż polityki unijne) lub przez zwiększony import produktów wysokoemisyjnych. Mechanizm ma być w pełni zgodny z zasadami handlu międzynarodowego.
Czym jest certyfikat CBAM w ramach Pakietu for 55?
CBAM dotyczy importu produktów w branżach wysokoemisyjnych. Ma funkcjonować równolegle z unijnym systemem handlu emisjami: odzwierciedlać i uzupełniać jego funkcjonowanie w przypadku towarów importowanych. Stopniowo zastąpi istniejące unijne mechanizmy radzenia sobie z ryzykiem ucieczki emisji, zwłaszcza przydział bezpłatnych uprawnień w unijnym systemie handlu emisjami. Nowy CBAM obejmie takie towary jak żelazo, stal, cement, aluminium, nawozy, elektryczność i wodór. Importerzy wspomnianych towarów będą musieli zapłacić różnicę pomiędzy opłatą emisyjną w kraju produkcji a ceną uprawnień do emisji w unijnym ETS. CBAM będzie wprowadzany stopniowo w latach 2026–2034, w miarę jak będą wycofywane bezpłatne uprawnienia do emisji w ETS.
Kto przyjął Fit for 55? Jak głosowały kraje UE?
W kwietniu 2023 roku Parlament Europejski przyjął w pierwszym czytaniu kluczowe dyrektywy i rozporządzenia z pakietu „Fit for 55”, które są konkretnymi aktami prawnymi ukierunkowanymi na ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. W głosowaniu przyjęta została m.in. reforma unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) i nowy graniczny mechanizm węglowy (CBAM). Powołany został również Społeczny Fundusz Klimatyczny (SCF).
W przypadku reformy handlu emisjami Polska wraz z Węgrami sprzeciwiła się regulacji, zaś Belgia oraz Bułgaria wstrzymały się od głosu. Reszta krajów UE była „za”.
Do ETS zostaną włączone też emisje gazów cieplarnianych z sektora żeglugi morskiej. W tym przypadku Polska wstrzymała się od głosu. Reszta państw UE zagłosowała „za”.
Kolejna regulacja dotyczy przepisów o nowym unijnym mechanizmie dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (CBAM). Jedynym krajem, który sprzeciwił się tej regulacji była Polska. Bułgaria wstrzymała się od głosu, zaś reszta krajów UE zagłosowała „za”. W przypadku funduszu Polska wraz z Belgią wstrzymała się od głosu. Przeciw była Finlandia, zaś reszta krajów UE „za”.
Sprawdź również inne porady, które przygotowaliśmy oraz zobacz wybrane usługi:
- Czym są usługi DSR i jakie korzyści wnoszą dla firm?
- Czym są usługi DSM?
- Raport ESG – co to jest i dlaczego jest tak ważny?
- Zmiany w prawie dla deweloperów farm fotowoltaicznych. Co warto wiedzieć?
- Ogrzewanie gazem dla firm – czy to rozwiązanie się opłaca?
- Fotowoltaika dla firm
- Fotowoltaika Lubuskie
Uważasz, że nasz artykuł był interesujący? Podziel się na swoich mediach społecznościowych!