Kim jest prosument w fotowoltaice?
Wzrost poziomu instalacji fotowoltaicznych w Polsce rozpowszechnij pojęcie Prosumenta. Sam termin Prosument powstał z połączenia dwóch słów – producent i konsument (oba pojęcia odnoszą się do energii elektrycznej). Termin ten odnosi się do osoby fizycznej lub firmy, ale również grupy podmiotów, którzy produkują prąd na własne potrzeby.
Kto może zostać prosumentem?
Zgodnie z Ustawą z dnia 20 lutego 2015 r. o Odnawialnych Źródłach Energii, prosument energii odnawialnej to odbiorca końcowy, który wytwarza energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii na własny użytek. Energia elektryczna pochodząca z mikroinstalacji w przypadku odbiorcy końcowego, który nie jest odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, nie może stanowić przeważającej działalności gospodarczej a moc instalacji nie przekracza 150kWp. Zgodnie z obowiązującymi przepisami mamy do czynienia z następującymi rodzajami prosumenta:
- Prosument indywidualny,
- Prosument zbiorowy,
- Prosument wirtualny.
Prosument indywidualny
Zgodnie z definicją prosumentem indywidualnym może być zarówno osoba fizyczna, jak przedsiębiorca. Kolejnym warunkiem w przypadku działalności gospodarczej, że produkcja energii z OZE nie może być przeważającą częścią działalności. Prosumentem indywidualnym jest wytwórca energii elektrycznej zarówno z fotowoltaiki, jak i energii wiatrowej.
Prosument zbiorowy
Termin „prosument zbiorowy” został wprowadzony w 2023 roku. Prosumentem zbiorowym jest spółdzielnia, lub wspólnota mieszkaniowa, która produkuje i używa energię elektryczną z np. z fotowoltaiki należące do danego budynku wielorodzinnego. Wspólnota lub spółdzielnia mieszkaniowa, która zainwestuje w instalację fotowoltaiczną na swoim dachu, może przekazywać wyprodukowany prąd pojedynczym mieszkańcom danej wspólnoty, którzy zawarli umowę prosumencką oraz wykorzystywać go na potrzeby tzw. części wspólnych. Taka sama sytuacja dotyczy instalacji fotowoltaicznych osadzonych na gruncie.
Na prosumenta zbiorowego składa się każda z osób wspólnoty. Posiada ona wtedy status prosumenta indywidualnego, a co za tym idzie na każdego lokatora objętego umową producencką przysługuje 150kWp. Aby to zobrazować wyobraźmy sobie budynek składający się z 6 mieszkań. Jeśli zbierze się 4 lokatorów (2 pozostałych nie przyłączają się do inwestycji, ale wyrażają zgodę na fotowoltaikę), mogą oni zbudować instalację o mocy 200 kW. Należy pamiętać o wymogu złożenia warunków przyłączeniowych, jeśli moc umowna jest mniejsza niż planowana fotowoltaika.
Prosument wirtualny
Prosument wirtualny został wprowadzony poprzez ustawę z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o OZE. Tak jak w przypadku pozostałych definicji mamy do czynienia z podmiotem wytwarzający energię elektryczną wyłącznie z Odnawialnych Źródeł Energii na własne potrzeby. Różnica polega w miejscu instalacji fotowoltaiki i miejscu rozliczania energii elektrycznej. Będzie możliwe rozliczenie wyprodukowanej energii w innymi miejscu niż to, w którym energię zużyliśmy.
Zgodnie z przepisami Prosument Wirtualny zacznie obowiązywać od 2 lipca 2024 roku. Od tej daty instalacja fotowoltaiczna będzie mogła powstać w dowolnej lokalizacji należącej do inwestora.
Beneficjentami Prosumenta Wirtualnego będą przede wszystkim firmy, wspólnoty mieszkaniowe, właściciele „bliźniaków”, które nie posiadają wystarczająco dużo miejsca na panele fotowoltaiczne.
Prosument a wytwórca energii odnawialnej – jakie są różnice?
Z technicznego punktu widzenia to każdy prosument jest również wytwórcą energii elektrycznej. Natomiast to status rozdziela oba te pojęcia. Prosument produkuje energię np. z fotowoltaiki wyłącznie na własne potrzeby, a nadwyżki również są rozliczane wyłącznie na potrzeby prosumenta.
Wytwórcą energii z OZE jest przedsiębiorca, który energię wyprodukowaną przez fotowoltaikę lub turbinę wiatrową w całości lub w postaci nadwyżek wprowadza do sieci energetycznej i sprzedaje ją w ramach działalności gospodarczej. Bardzo często przypadek handelu energią z fotowoltaiki może być przeważającą lub jest jedyną formą działalności gospodarczej.
Jak rozliczany jest prosument energii elektrycznej?
Obecnie w Polsce funkcjonują dwa systemy rozliczania prosumentów. Pierwszy, system opustów (tzw. net-metering) istnieje wyłącznie dla prosumentów, którzy posiadali fotowoltakę przez 31 marca 2022 roku. Od tej daty będzie on obowiązywał jeszcze przez 15 lat. Po tym okresie dla wszystkich będzie obligatoryjny system net-billing.
Wspomniany system sprzedaży nadwyżek energii dla prosumentów, tzw net-nibbling zaczął obowiązywać od 1 kwietnia 2022 roku. Nowy system jest obowiązkowy dla wszystkich właścicieli instalacji fotowoltaicznych po 31 marca 2022 roku. Podstawową zasadą w systemie net-billing jest sprzedaż nadwyżki energii do sieci energetycznej po cenach rynkowych publikowanych przez PSE. Uzyskane w ten sposób środki finansowe trafiają do depozytu prosumenckiego i są przeznaczone do pokrycia kosztów za energii z sieci w okresach niższej produkcji własnej fotowoltaiki.
Na jakie dotacje może liczyć prosument?
Aby wesprzeć rozwój fotowoltaiki oraz energii wiatrowej przyszli prosumenci mogą skorzystać różnym formom dofinansowania. Dzięki temu inwestycja np. w instalację fotowoltaiczna będzie miała dużo mniejszy okres zwrotu. Można się ubiegać zarówno o dotacje ogólnopolskie prowadzone głównie przez NFOŚiGW, jak i lokalne prowadzone przez samorządy. Należy również pamiętać o możliwości skorzystania z preferencyjnych pożyczek oraz ulg w podatkach dochodowych.
Uważasz, że nasz artykuł był interesujący? Podziel się na swoich mediach społecznościowych!
